Bowaryzm – wyjaśnienie pojęcia

„Bowaryzm” to postawa życiowa charakterystyczna dla Emmy Rogalt – głównej bohaterki XIX-wiecznej powieści Gustawa Flauberta „Pani Bovary”. Cechy bowaryzmu to emocjonalne podejście do życia – sentymentalizm, rozbuchana wyobraźnia i nieumiejętność pogodzenia się z rzeczywistością, taką jaka jest. Emma to wrażliwa, młoda kobieta, która jednak pragnie od życia znacznie więcej, niż może dostać. Marzą jej się wielkie romanse i uniesienia. Uwielbia otaczać się pięknymi i drogimi przedmiotami, na które trwoni zarobki męża- poczciwego, kochającego- ale naiwnego Karola. Spełniania Emma szuka w ramionach kolejnych kochanków, jednakże poczucia trwałego szczęścia nie osiąga. To, oraz fakt bankructwa, w jakie wpędziła rodzinę, doprowadziło bohaterkę do samobójstwa.

Sam Flaubert ukazując Emmę w sposób obiektywny, nie ocenił jej. Według mnie jest to przedstawienie kobiety nieszczęśliwej, która nie potrafi żyć sama ze sobą. Myślę jednak, że wziąwszy pod uwagę niektóre z jej odczuć i pobudek, da się je zrozumieć. Spojrzeć ja nią można przecież nie tylko przez pryzmat złych uczynków, jakich się dopuściła. Emma to jednostka mająca odwagę ubiegać się o własne szczęście. Żyła w nieprzystającym do jej potrzeb miejscu i stanie społecznym. Flaubert dokonał drobiazgowego studium psychologicznego kobiety z prowincji, która nie potrafi pogodzić romantycznych ideałów z nudną egzystencją w małym miasteczku. Ucieczka od prozaicznego świata w sferę ułudy wynika z poczucia niedosytu życia. Na podstawie „Pani Bovary” widać, że zazwyczaj kończy się ona bolesnym rozczarowaniem.

W poszukiwaniu straconego czasu – problematyka

Marcel Proust „W poszukiwaniu straconego czasu” za cel  postawił poznanie ludzkiej jaźni. Główny bohater utworu to Marcel – człowiek rozczarowany życiem, poszukujący jego sensu. Wybawienie znajduje z chwilą podjęcia działania. Akt twórczy, na jaki się decyduje, to napisanie powieści. Literatura pozwala mu odzyskać wspomnienia, a tym samym utracony czas. W „Czasie odnalezionym” bohater odkrywa prawdę, że „..rzeczywistość tworzy się tylko w pamięci”. Zastosowana w powieści retrospekcja pozwala Marcelowi określić się poprzez własne wspomnienia. W swoim dziele Proust zawarł mnóstwo odwołań do sztuki- jest zatem pisarzem kultury. Jan Błoński w eseju pt: „Widzieć jasno w zachwyceniu” napisał na ten temat: „Proust…nasycił swe utwory obrazami twórczej działalności człowieka”.

Pieśń świętojańska o Sobótce – interpretacja

Przykładem utworu, który opisuje życie chłopów jest renesansowe dzieło Jana Kochanowskiego pt. Pieśń świętojańska o Sobótce. Autor uczynił świętojańską Sobótkę punktem wyjścia do napisania cyklu sielankowych pieśni. Całość współtworzą opowieści dwunastu panien, które biorą udział w uroczystości odbywającej się w wigilię świętego Jana tj. 23 czerwca. Panny podejmują różne tematy, ale przede wszystkim sławią urok wiejskiego życia. Życie na wsi jest spokojne, dostatnie i sprzężone z rytmem natury. Chłop pomimo ciężkiej pracy, którą musi wykonywać codziennie jest bardzo szczęśliwy, spełniony i zadowolony. W jego życiu jest miejsce na pracę, ale również na zabawę. Egzystencja chłopska jest silnie połączona z wiarą w Boga. Stwórca wynagradza temu człowiekowi ciężką pracę dając mu obfite plony. Panna XII śpiewa: „Jemu sady obradzają, Jemu pszczoły miód dawają”. Uprawa ziemi daje chłopu wielką satysfakcję i zadowolenie. Gwarantem szczęścia jest również życie w zgodzie z naturą. To ona decyduje o rytmie dnia chłopa i jego zajęciach. Chłop ma czas na taniec, biesiadowanie i odpoczynek, kiedy stodoły są już pełne, a wszystkie prace skończone. Panna VI śpiewa: „A kiedy z pola zbierzemy, Tam dopiero odpoczniemy”. Cytat ten obrazuje harmonię życia wiejskiego. Chłopi pomagają sobie, współgrają, co ułatwia im życie. Panna XII doskonale przedstawia życie na wsi oraz mentalność chłopską. Zaczyna od stwierdzenia, iż może jej nie starczyć czasu na przedstawienie wszystkich zalet życia na wsi. Chwali uczciwość chłopów, dzięki której są hojnie obdarzeni dobrami przez naturę. Mieszkaniec wsi dzięki swojej pracy może utrzymać całą rodzinę. Kochanowski mówi również o harmonii w wiejskiej rodzinie. Każdy ma swoje miejsce od najmłodszych lat, rodzice wpajają dzieciom szacunek do starszych, pracy i samych siebie oraz skromność: „A niedorośli wnukowie, Chyląc się ku starszej głowie, Wykną przestawać na male.”.

Taki właśnie idylliczny obraz wsi i chłopa przedstawia Kochanowski. Może wynikać to z osobistych doświadczeń poety, który po trudach dworskiego życia zamieszkał w Czarnolesie. Tam mógł wreszcie poczuć się wolny od zobowiązań i poznać życie chłopa. Warto zaznaczyć, że Kochanowski chłopem nie był. Był szlachcicem i z zupełnie innej perspektywy patrzył na życie chłopskie.

Chłopi opracowanie

Wydarzenia wynikające z porządku roku obyczajowo- obrzędowo- liturgicznego, wielkich świąt, odpustów, uroczystości rodzinnych, wróżb, przesądów, elementów folkloru, zwyczajów związanych z narodzinami, życiem i śmiercią są jednym z wątków w epopei pt. „Chłopi” Władysława Stanisława Reymonta.

 

W utworze występują bogate opisy wyrażające zachwyt autora pięknem, pomysłowością i talentem artystycznym wykonania strojów przez wiejskie gospodynie. Reymont nie oszczędzał także słów mówiąc o tańcach na weselu Boryny i Jagny. Najrozleglejszy jest opis oberka. Oto jego fragmenty: „To z nagła huknęli w instrumenty obertasa, że mróz przeszedł kości, a Boryna do Jagny skoczył, […] za nim drugie pary jęły się z kup wyrywać i przytupywać, śpiewać, tańcować i co ten największy pęd brać, że jakby sto wrzecion, pełnych różnobarwnej wełny, wiło się po izbie z turkotem i okręcało tak szybko, że już żadne oko nie rozeznało, gdzie chłop, gdzie kobieta; nic, ino jakby kto tęczę rozsypał i bił w nią wichurą, że grała kolorami, mieniła się i wiła coraz prędzej, wścieklej, zapamiętalej, aż światła chwilami gasły od pędu, noc ogarniała taneczników, a tylko oknami lała się miesięczna poświata rozpierzchłą, świetlistą smugą, iskrzyła się wrzącym srebrem wskroś ciemności i wskroś wirującej gęstwy ludzkiej, co nadpływała spienioną rozśpiewaną falą”.

Na piękno ludowego tańca i kultury chłopskiej zwrócił uwagę także Józef Chełmoński. Jego dzieło malarskie nosi tytuł „Oberek”, na którym uwiecznił on piękno tańca, jego dynamikę i różnorodność barw w niezwykłych strojach wiejskich tancerzy.

Elementy impresjonizmu możemy dostrzec także w nastrojowych, poetyckich opisach przyrody, w których główną rolę odgrywa „gra świateł” oraz mnogość barw, powodujące powstawanie przepięknego obrazu w umyśle czytelnika. Nie musimy ich daleko szukać. Jeden z takich opisów znajduje się prawie że na początku książki: „A pod nimi, jak okiem ogarnąć, leżały szare pola niby olbrzymia misa o modrych wrębach lasów- misa, przez którą, jak srebrne przędziwo rozbłysłe w słońcu, migotała się w skrętach rzeka spod olch i łozin nadbrzeżnych. Wzbierała w pośrodku wsi w ogromny podłużny staw i uciekała na północ wyrwą wśród pagórków; na dnie kotliny, dokoła stawu, leżała wieś i grała w słońcu jesiennymi barwami sadów- niby czerwono- żółta liszka, zwinięta na szarym liściu łopianu”. Takich przykładów możemy znaleźć w utworze bardzo wiele.

„Chłopi”, jako powieść młodopolska, napisani są językiem bardzo obrazotwórczym, opisy bogate są w liczne epitety, rozbudowane porównania oraz zaskakujące przenośnie.

Wesele streszczenie i opracowanie

Chłopomania okresu Młodej Polski nakazywała artystom podejmować wiejską tematykę, zachwycać się zwyczajami, strojami ludu i praktycznie nie miała nic wspólnego z prawdziwą znajomością problemów wsi. Pisał o tym Stanisław Wyspiański w „Weselu”.

 

Ludność wiejska została przedstawiona w sposób realistyczny. Wyspiański nie tylko ukazał jej pozytywne cechy, ale także obnażył jej wady. Chłopi to w utworze grupa wewnętrznie zróżnicowana, mająca sporą świadomość narodową, ale i niedojrzała. Nie są zdolni do zrywu, są nieodpowiedzialni i naiwni, pogrążają się w marazmie i obojętności- stąd łatwe zwycięstwo Chochoła w finale.

 

Chłopi co prawda chcą sprostać zadaniu: stawiają się z kosami na błoniu, są gotowi do walki. Wezwania jednak nie będzie: Jasiek zgubił złoty róg, nie dojrzał bowiem do wypełnienia misji, wolał schylać się po czapkę z pawimi piórami, którą zresztą i tak zgubił. Skusiły go pragnienia mu bliższe- bogactwo i osobiste korzyści („Miałeś, chamie, złoty róg/Miałeś, chamie, czapkę z piór:/Czapkę wicher niesie,/Róg hula po lesie/Ostał ci się ino sznur.”). W tych słowach Chochoła obecne są trzy symboliczne przedmioty: złoty róg (jako symbol szansy odzyskania niepodległości), czapka z pawimi piórami (symbol próżności, przywiązania do dóbr materialnych, pragnienia bogactwa, egoizmu) oraz sznur (symbol niewoli).

 

W utworze tym obecnych jest wiele elementów symbolicznych. Symbolami są nie tylko przedmioty, ale także osoby (postacie z zaświatów) oraz sceny dramatu. Chata, w której rozgrywa się akcja, jest także symbolem- symbolem całej Polski, a osoby w niej przebywające to przekrój całego społeczeństwa. Przykładem symbolicznej sceny jest widok chłopów stojących z postawionymi kosami – jest to symbol dzielności chłopów w nawiązaniu do ich mężnej walki w bitwie pod Racławicami, gdzie walczyli właśnie takim orężem.

 

W „Weselu” http://wesele.klp.pl/a-5984.html ludzie z miasta (np. Radczyni) myślą o chłopach schematycznie, są przekonani o swej wyższości i naturalnej roli przewodnika narodu (chociaż równocześnie obawiają się chłopów). Dwa światy (inteligencki i chłopski) stykają się, ale pozostają sobie obce, wzajemnie niezrozumiałe. „Wesele” to wielki dramat narodowy- gorzki rozrachunek z teraźniejszością i przeszłością, zbiorowy rachunek sumienia.