„Cudzoziemka” to powieść o ostatnim dniu życia głównej bohaterki – Róży Żabczyńskiej, która, wspominając przeszłość, próbuje zrozumieć siebie i swoje nieudane życie. Fakt ten sprawia, że akcja utworu przypomina wizytę u psychoanalityka. Najważniejszą funkcję w „Cudzoziemce” pełnią dygresje, przekształcające się jakby w osobne opowieści. Wspomnienia wywoływane nagłymi skojarzeniami, na widok jakiegoś przedmiotu – stanowią klucz do zrozumienia charakteru Róży. Zniknęła nadrzędna rola narratora. W ukazywaniu świata przedstawionego dominuje perspektywa bohaterki, czyli jest to narracja personalna. Pierwsze, wtrącone w powieści wspomnienie dotyczy wydarzenia stosunkowo nieodległego w czasie, kiedy to bohaterka wspólnie z córką kupowała sweter. Scena ta uwidacznia kompleks wieku Róży. Zarysowuje się tu również tak ważny dla tej powieści konflikt między matką a córką. Kolejne przypomnienia dotyczą relacji Róży z synem. Objawiają podłoże zaborczej, niszczycielskiej miłości matki. Te i inne scenki przesuwają się w pamięci Róży w czasie oczekiwania na córkę. Co ciekawe – najczęściej są to wydarzenia przykre – pogłębiające rozdźwięk między bohaterką a jej otoczeniem, lecz sprawiają jej złośliwą satysfakcję Róża żyje w przekonaniu, iż w młodości spotkała ją krzywda; na co składa się zarówno doświadczenie niespełnionej miłości jak i poczucie swoistej „cudzoziemskości” i samotności. Jest histeryczką. W psychologii histeria jest jedną z odmian nerwicy; charakteryzuje się takimi cechami jak przesada, skupienie uwagi na sobie, teatralność zachowań czy nadmierna sugestywność. Bohaterka okazuje się osobą pełną kompleksów i nie w pełni uświadomionych barier emocjonalnych, które uniemożliwiają jej osiągnięcie życiowej satysfakcji i szczęścia. Przez swoje zachowanie staje się dla rodziny źródłem utrapienia. Utwór uwagę zwraca przede wszystkim na poczucie obcości, które w perspektywie egzystencjalnej traktuje człowieka jako zawsze skazanego na samotność i niezrozumienie. Motywów ludzkiego działania autorka nie upatruje w warunkach ekonomicznych, ale w predyspozycjach psychicznych.
Link: Cudzoziemka
Maria Kuncewiczówna: http://kuncewiczowka.kazimierzdolny.pl/